کد مطلب:28482 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:17

گنجینه پرسمان » اديان و مکاتب

عنايت و فياضيت حق تعالي نسبت به ممكنات چند صورت دارد؟

عنايت حق تعالي دوگونه قابل نگرش و بررسي مي باشد: گونه نخست ملاحظه عنايت باري تعالي از جهت فاعلي صرف و بدون لحاظ جهت قابلي است. در اين مرتبه عنايت و فياضيت حق تعالي نسبت به همه ممكنات مساوي است؛ زيرا او تام الفاعلي است و هيچ بخل و كمبودي در افاضه ندارد. نگرش دوم ملاحظه عنايت حق تعالي با توجه به شرايط قابلي و پذيرش فيض است. در اين مرحله قطعا قابليت ها متفاوتند و عنايت حق تعالي نيز نسبت به هر موجودي متناسب با پذيرش و قابليت قابل مي باشد. ظرفيت و قابليت دو گونه است: يكي ظرفيت ناشي از كنش اختياري انسان كه مسأله آن روشن است و ديگري ظرفيت ناشي از نظام ضروري موجودات است. در اين جا هر چند قابليت ها هم به يك معنا از ناحيه خداوند است ولي اين به معناي آن نيست كه اين موجودات مي توانستند قابليت هاي بيشتري داشته باشند و خداوند به آنها عنايت نفرموده است؛ بلكه نظام علي و معلولي يك نظام رتبي و ضروري است كه جابه جايي در هيچ يك از اجزا و شرايط آن امكان پذير نيست. درك صحيح اين مسا له و حل مسائل پيرامون آن نيازمند مطالعات عميق و پيچيده فلسفي در مورد نظام طولي و عرضي هستي است. براي آگاهي بيشتر رجوع كنيد به بحث «راز تفاوتها» در كتاب «عدل الهي» نگاشته شهيد مطهري.